Starożytny i Pierwotny Ryt Memphis-Misraïm to obrządek masoński założony w Neapolu we wrześniu 1881 r. przez połączenie dwóch starszych obrządków; Rytu Misraïm i Rytu Memphis, obu ustanowionych w XVIII wieku. System ten jest czasami znany jako „egipska masoneria” ze względu na przywoływanie hermetycznej symboliki ezoterycznej odnoszącej się do starożytnego Egiptu w jego systemie stopni.
Memphis-Misraïm było zarządzane na szczeblu międzynarodowym przez Wielkiego Hierofantę od 1881 do 1923 roku. Pierwszym z nich był Giuseppe Garibaldi, przywódca wojskowy Risorgimento, który był również Wielkim Mistrzem Wielkiego Wschodu Włoch. Po jego śmierci w organizacji doszło do podziałów. Ostatecznie angielski wolnomularz John Yarker został Wielkim Hierofantą w 1902 roku. Jego następcą został Theodor Reuss w 1913 r., aż do swojej śmierci w 1923 r.
Grupa we Francji, później przemianowana na Grande Loge Française du Rite Ancien et Primitif de Memphis-Misraïm, nadal istniała, pomimo zaprzestania działalności międzynarodowego kierownictwa po śmierci Reussa. Charles Detré (Teder), Jean Bricaud, Constant Chevillon, Charles-Henry Dupont, Robert Ambelain i Gérard Kloppel byli Wielkimi Mistrzami francuskiej organizacji. W szczególności Ambelain odegrał znaczącą rolę w reformie rytuałów Memphis-Misraïm w 1960 roku. Po jego śmierci także francuska struktura Rytu uległa rozpadowi, czemu Gerard Kloppel nie potrafił zaradzić. Obecnie na świecie istnieje wiele organizacji odwołujących się do tradycji Rytu, jednakże większość z nich, nawet uznawanych przez większe obediencje, zatraciła hermetyczny charakter i zdolność przekazywania Arcana Arcanorum, które to misterium jest rdzeniem Rytu. Odbudowa i ponowne jednoczenie struktur Rytu Memphis-Misraim na podstawach ustawnowionych przez Roberta Ambelain trwa od kilkunastu lat. W wyniku tego procesu powstała Konfederacja Suwerennych Tradycyjnych Sanktuariów Rytu Memphis-Misraim, do której należy kilkanaście Sanktuariów w róznych krajach, między innymi Suwerenne Tradycyjne Sanktuarium Polski (STSP). Podstawowym dokumentem Konfederacji jest Proklamacja Neapolitańska.
Ezoteryka